آموزش برنامه نویسی ویژوال بیسیک

از مقدماتی تا پیشرفته

آموزش برنامه نویسی ویژوال بیسیک

از مقدماتی تا پیشرفته

آشنایی با پنجره های موجود در حالت Standard EXE

بعد ازاین که ویژوال بیسیک را اجرا کردیم و نوع پروژه خود را Standard EXE انتخاب نمودیم ، وارد محیطی جدید خواهید شد . محیط ویژوال بیسیک در حالت Standard EXE شامل پنجره های پروژه ( Project Explorer ) ، خواص ( Properties ) ، طرح بندی ( From Layout ) ، جعبه ابزار ( Toolbox ) و پنجره طراحی فرم می باشد .
نکته : چنانچه بعضی از این پنجره ها را نمی بینید ، به این دلیل است که در آخرین اجرای ویژوال بیسیک آن پنجره ها بسته شده اند . ویژوال بیسیک تغییرات در نحوه چیدمان پنجره ها را برای اجراهای بعد ذخیره می کند .
تمامی پنجره های موجود در محیط ویژوال بیسیک را می توانیم بوسیله دکمه Close در بالای آنها ببندیم . در صورت نیاز برای باز کردن مجدد آنها می توانیم به منوی View مراجعه کرده و فرم مورد نظر را نمایش دهیم .
همانطور که می دانید پنجره های موجود در محیط ویژوال بیسیک به کناره های پنجره اصلی ویژوال بیسیک چسبیده اند . به این خصوصیت Docking می گویند . چنانچه بر روی نوار عنوان هر یک از این دوبار کلیک نماییم ، آن ها به صورت شناور در می آیند و آن ها را می توانیم در هر کجای پنجره اصلی ویژوال بیسیک قرار دهیم . چنانچه مجدداً بر روی آن ها دوبار کلیک نماییم خصوصیت Docking آن ها فعال شده و به کناره های پنجره اصلی ویژوال بیسیک می چسبد .
برای تغییر اندازه هر یک از پنجره ها عملیات زیر را انجام می دهیم :
  1. اشاره گر ماوس را به لبه پنجره نزدیک می کنیم .
  2. با انجام عمل Drag آن را به اندازه دلخواه در می آوریم .
همچنین برای تغییر موقعیت هر یک از پنجره ها اشاره گر ماوس را روی نوارعنوان پنجره مزبور برده و با انجام عملیات Drag & Drap آن را به موقعیت مناسب منتقل می کنیم .
همانطور که دیدید در هنگام کار با ویژوال بیسیک می توان پنجره های اضافی را بست و در هنگام نیاز مجدداً آن ها را فعال کرد . همچنین اندازه همه پنجره ها و نحوه و محل قرار گرفتن آن ها را در پنجره اصلی ویژوال بیسیک می توان تغییر داد . بدین صورت می توان محیط ویژوال بیسیک را برای برنامه نویسی به صورت دلخوته درآورد .
پنجره Project Explorer
یک برنامه از قسمت های مختلفی از جمله فرم ها ، ماژول ها ، کلاس ها و غیره تشکیل شده است . پنجره Progect Explorer اجزای تشکیل دهنده یک برنامه را به صورت ساختار درختی نمایش می دهد و برنامه نویس می تواند هر یک از اجزا را برای ویرایش یا حذف انتخاب کند .
برای هریک از اجزای برنامه که در Project Explorer نمایش داده می شوند ، دو نام نمایش داده می شود . نام اول ، نام شیء است که در برنامه جهت شناسایی آن شیء استفاده می شود . نام دوم که در داخل پرانتز نمایش داده می شود ، نام فایلی است که اطلاعات مربوطه به آن شیء را درخود نگه می دارد . ( البته این دونام ، لزوماً یکی نیستند )
همانطور که مشاهده می کنید در بالای پنجره Project Explorer سه دکمه وجود دارد که در فرصتی دیگر به توضیح عملکرد آن ها می پردازیم .

سایر اجزای پنجره New Project

با سایر اجزای پنجره New Project آشنا می شویم .
دکمه Cancel
در صورتیکه مایل به استفاده از پنجره New Project نباشیم ، بر روی دکمه Cancel از این پنجره کلیک می کنیم تا بسته شود و مستقیماً وارد محیط ویژوال بیسیک می شویم بدون این که پروژه ای باز کرده باشیم .
دکمه Help
چنانچه راهنمای ویژوال بیسیک ( MSDN ) را نصب کرده باشیم ، با کلیک بر روی این دکمه ، راهنمای مناسبی در رابطه با پنجره New Project و نحوه کار با اجزای آن نمایش داده می شود ، در غیر این صورت با نشان دادن پیغامی از ما می خواهد که MSDN را نصب کنیم . برای برنامه نویسی با ویژوال بیسیک ، نصب و استفاده از MSDN توصیه می شود . با MSDN در بخش های بعد آشنا خواهیم شد .
MSDN
مخفف عبارت Microsoft Developer Network است و یک بسته نرم افزاری است که شامل راهنمای تمام نرم افزارهای موجود در Visual Studio از جمله Visual Basic است . این نرم افزار به صورت جدا از Visual Studio ارائه شده و به صورت جداگانه نیز نصب می شود .
کادر علامت Dont show this dialog in future
اگر این کادر را علامت بزنیم ، در دفعات بعدی که ویژوال بیسیک را اجرا می کنیم ، دیگر پنجره New Project ظاهر نمی شود و ویژوال بیسیک بطور خودکار یک پروژه جدید از نوع Standard EXE ایجاد می کند . اگر بخواهیم پنجره New Project را فعال کنیم تا دوباره در ابتدای اجرای ویژوال بیسیک ظاهر شود ، از منوی Tools سپس Option مراحل زیر را دنبال می کنیم :

  1. سربرگ Environment را از پنجره Options انتخاب می کنیم .
  2. گزینه Prompt for Project را از این سربرگ انتخاب می کنیم .
  3. دکمه OK را کلیک می کنیم .
چنانچه گزینه Option غیر فعال بود ، لازم است که یک پروژه جدید را ایجاد نماییم یا یکی از پروژه های موجود را در ویژوال بیسیک باز می کنیم .
دوستان تا اینجای کار بیشتر با مطالب تئوری و مفاهیم ویژوال بیسیک سر و کار داشتیم ولی بعد از این مرحله کم کم خود را برای ایجاد برنامه در حالت Standard EXE آماده می کنیم .

آشنایی با نحوه اجرای ویژوال بیسیک

بعد از نصب ویژوال بیسیک ، برای اجرای آن یکی از دو روش زیر را انجام می دهیم :
اجرای برنامه از منوی Start
جهت اجرای برنامه Microsoft Visual Basic 6.0 از منوی Start ، بصورت زیر عمل می کنیم :
منوی Start را باز می کنیم .
از مسیر All Programs ، Microsoft Visual Studio 6.0 برنامه Microsoft Visual Basic 6.0 را اجرا می کنیم .
اجرای برنامه از طریق آیکن آن در Desktop
معمولاً برنامه ها ضس از نصب ، آیکنی بصورت میانبر در Desktop ویندوز ایجاد می کنند که جهت اجرای برنامه کافی است بر روی آن دوبار کلیک نماییم .
سربرگ های پنجره New Project
پس از اجرای برنامه Visual Basic ، پنجره New Project ظاهر می شود . این پنجره شامل سه برگ New و Existing و Recent است که به اختصار با آن ها آشنا می شویم .
سربرگ New
بوسیله این سربرگ می توان یک پروژه جدید ایجاد کرد . در این سربرگ لیست انواع پروژه هایی که می توانیم ایجاد کنیم نمایش داده می شود . انواع پروژه هایی که می توانیم ایجاد کنیم به نگارش ویژوال بیسیک بستگی دارد . نوع پروژه ای که ما فعلاً با آن سر و کار داریم Standard EXE است .
برای ایجاد یک پروژه جدید در پنجره New Project عملیات زیر را انجام می دهیم :

  1. سربرگ New را از پنجره New Project انتخاب می کنیم .
  2. نوع پروژه مورد نظر را انتخاب می کنیم . ( اغلب Standard EXE )
  3. دکمه Open را کلیک می کنیم .
پس از آن وارد محیط برنامه نویسی بیسیک خواهیم شد و با توجه به نوع پروژه ، امکانات و ابزار لازم در اختیار ما قرار می گیرد .
سربرگ Existing
توسط این سربرگ می توانیم پروژه هایی را که از قبل ایجاد شده اند ، باز نماییم . بدین وسیله می توانیم پروژه های قبلی خود را تکمیل و یا اصلاح کرده یا از بخش هایی از پروژه قبلی برای سایر پروژه ها استفاده نماییم .
برای باز کردن پروژه موجود ، عملیات زیر را انجام می دهیم :
  1. سربرگ Existing را از پنجره New Project انتخاب می کنیم .
  2. پروژه مورد نظر را انتخاب می کنیم .
  3. دکمه Open را کلیک می کنیم .
پس از انجام مراحل فوق ، پروژه مورد نظر در محیط ویژوال بیسیک باز خواهد شد .
سربرگ Recent
این سربرگ لیستی از پروژه هایی که اخیراً باز و یا ایجاد شده اند را نمایش می دهد . این سربرگ بسیار پر استفاده است ، چرا که به سرعت می توانیم آخرین پروژه هایی را که کار کرده ایم ، باز کرده و کار خود را ادامه دهیم .
برای باز کردن پروژه اخیر ، عملیات زیر را انجام می دهیم :
  1. سربرگ Recent را از پنجره New Project انتخاب می کنیم .
  2. پروژه مورد نظر را انتخاب می کنیم .
  3. دکمه Open را کلیک می کنیم .
پس از انجام مراحل فوق ، پروژه مورد نظر در محیط ویژوال بیسیک باز خواهد شد .
دوستان تا اینجا به سه بخش اصلی پنجره New Project اشاره کردیم ودر ادامه بحث به معرفی سایر اجزای پنجره New Project خواهیم پرداخت .

انواع نگارش های ویژوال بیسیک

شرکت مایکروسافت برای تمام نسخه های ویژوال بیسیک ، نگارش های مختلفی را ارایه کرده است که در زیر به اختصار با آنها آشنا می شویم.

نگارش آموزشی ( Learning Edition )
این نگارش قابلیت برنامه نویسی در حد پایه را ارایه می کند و شامل کنترل ها و ابزارهای متعدد برای ایجاد برنامه های EXE و ایجاد فایل های dll است.

نگارش حرفه ای ( Professional Edition )
نگارش حرفه ای نسبت به نگارش آموزشی از توانایی بالاتری برخوردار است و توسط بسیاری از برنامه نویسانی که برنامه های کاربردی با ویژوال بیسیک می نویسند مورد استفاده قرار می گیرد. این نگارش امکان استفاده از کنترل های مربوط به بانک های اطلاعاتی و طراحی کنترل های ActiveX را در اختیار برنامه نویس قرار می دهد. همچنین این نگارش شامل یک مجموعه کامل از ابزارها است که به کمک آن ها می توانید برنامه هایی را ساخته و توزیع نمایید.

نگارش سارمانی ( Enterprise Edition )
این نگارش به منظور ایجاد سیستم های نرم افزاری بزرگ استفاده می شود و علاوه بر ویژگی های نگارش حرفه ای ، دارای امکاناتی جهت برنامه نویسی سرویس دهنده / سرویس گیرنده ( Client / Server ) در شبکه های محلی و اینترنت می باشد.

دوستان تا اینجای کار مطالبی را در مورد تاریخچه و ویژگی های ویژوال بیسیک یاد گرفتید اما از اینجا به بعد وارد
محیط برنامه نویسی و کار با پنجره ها خواهیم شد پس توصیه می کنم برنامه ویژوال بیسیک را روی کامپیوترتان نصب فرمایید. با تشکر مرتضی

ادامه ویژگی های ویژوال بیسیک

ویژگی محیط توسعه یافته مجتمع ( IDE )
در رابط گرافیکی ویژوال بیسیک تمام ابزارهای لازم برای ایجاد ، اجرا و خطایابی برنامه ها به صورت مجتمع قرار داده شده است تا برنامه نویس بدون احتیاج به استفاده از برنامه کاربردی دیگری بتواند به برنامه های خود را به سهولت و سرعت طراحی ، تولید ، خطایابی و اجرا کند.

IDE
مخفف عبارت Integrated Development Environment است و به معنی محیط توسعه یافته مجتمع است.

دسترسی به توابع API ویندوز

توابع API ، توابع داخلی ویندوز هستند که در فایل های خاصی با فرمت DLL ذخیره شده اند. ویژوال بیسیک این امکان را به برنامه نویس می دهد تا بطور مستقیم از این توابع استفاده کند. وقتی شما در برنامه خود از یک تابع API استفاده می کنید ، ویژوال بیسیک آن را احضار می کند و زمانی که کار تابع به اتمام رسید ، کنترل به برنامه برمی گردد و اجرای سایر دستورات را ادامه می دهد. سه فایل مهم که بیشتر توابع API را نگهداری می کنند ، عبارتند از :
User32.dll
GDI32.dll
Kernel32.dll
API
مخفف عبارت Application Programming Interface است و به مجموعه توابع داخلی ویندوز گفته می شود.
برنامه نویسی ساخت یافته ( Structural Programming )
برنامه نویسی ساخته یافته ، یکی از روش های برنامه نویسی است که برای تولید نرم افزار بکار می رود. در این روش یک برنامه به بخش های کوچکتر و مجزا از هم تقسیم می شود به صورتیکه خوانایی برنامه بیشتر و خطایابی آن راحتتر می شود. در نتیجه سرعت تولید نرم افزار بیشتر و هزینه آن کاهش می یابد. ویژوال بیسیک با استفاده از انواع رویه ها ( Procedure ) و توابع ( Function ) به خوبی این روش برنامه نویسی را پشتیبانی می کند.
ویژگی برنامه نویسی مبتنی بر شیء ( Object Based Programming )
برنامه نویسی شیء گرا یکی از آخرین روش های برنامه نویسی است که در آن یک برنامه به بخش های مجزایی به نام کلاس ( Class ) تقسیم می شود. اشیاء از کلاس ها بوجود می آیند و هر شیء مانند اشیاء فیزیکی در دنیای واقعی دارای یکسری خصوصیات ، اعمال ( متدها ) و رویداد است. یکی از ویژگی های مهم در این روش ویژگی وراثت در کلاس ها است.
ویژوال بیسیک 6 یک زبان Object Oriented کامل نیست اما بسیاری از امکانات لازم برای تعریف و کار با کلاس ها و اشیاء را دارد و به همین دلیل به آن زبان برنامه نویسی مبتنی بر شیئ Object Based می گویند. آخرین نسخه ویژوال بیسیک که از تکنولوژی Net. (دات نت ) استفاده می کند ، یک زبان Object Oriented کامل است.